Alevi İnancında; Yol

Alevi likte Yol Kapısı ikrar kapısıdır.

Bir can bu kademede Mürşidine ikrar vermiş talip olmuştur. İkrar töreni – erkânı bu kapıda yapılır. Alevi talibi bu kademede Meydana girmiştir. Meydan artık canlanmıştır. Meydana, (cem evine) gelen can, kendi arzusuyla gelmiştir. Ama yalnız değildir, yanında ‘yol kardeşi’, yani musahibi vardır.

Alevilikte Yol Kapısı’nın evrensel simgesi ateştir. Ateş evrenin kurucu unsuru olan dört ögeden biridir.
Alevi Yol’unda simgesel olarak ateşin önemi nedir? İnsan ateşi hangi güçle elde etmiştir? Alevilikte ateşin iki yönü vardır. Bu yönlerden biri teknik, diğeri toplumsal yararıdır.

İnsanlık tarihinin iki büyük devriminden bir yazının keşfi, diğeri ateşin keşfidir. Alevi Mürşidi kamilleri ateş içi: “Ey doğanın eşsiz parçası, sana yok edici mi yoksa yaratıcı mı denilmeli” şiarını benimsemişler.

Günümüze ulaşan tüm söylencelerde, hem yaratmış hem de yok etmiş ateş! Tarihte insan birazda ateşi ele geçirmekle insan olmuş! Ateş, insan yaşamına yenilikle girmiş, yeninin kültürü, bilinci olmuş. Bilincin, kişiliğin derinleşmesine dönüşmüştür. Derinleşen bilinç, Alevi Yol’unda yetkinleşince kapılarını insana açmıştır.

Alevilikte insan, köklü direniş geleneğini ateşle kazanmıştır! Alevi kültüründe ünlü tüm kişilikler; Feyzullah Hurufi, başı, kolları vurulan Hallacı Mansur, derisi yüzülen Nesimi, Baba İshak, Baba İlyas, darağacına götürülen Pir Sultan gibi daha niceleri bir alt-üst oluşla doğmuş, meydana (cemevine) girmişler.

Alevilikte Meydan, ateşten bir gömlektir. Bir talip “yol”a, meydana gelince, musahibiyle ateşten gömlek giymiş, ateşten sınanmıştır.

Öyleyse: “ateşe konuş küle ağla!”

Alevilikte Yol Kapısı’nın simgesi olan ateş, Alevi yaşamında her daim yeninin kültürü olmuş, kötülüğü, cahilliği, kini, kasaveti yakmıştır. Ateşi elde edenler içindeki “ben” çatışmalarından çıkıp toplumsal olana, “mürşidi kâmile, insani kâmile” yönelmiş, yaşadığı coğrafyada ün salmışlar.

Alevilikte yetişmemiş, ham kişi, ateş gibidir. İnsanı kötülüğe sokar, insanı yakar, insana zarar verir. Kötülük ‘ben’liktir, ‘ben”, ‘yalan’dır. ‘Yalan’da ‘ben’ vardır, ‘ben’de ‘yalan’. İkisi kimliksizdir. O biraz da ateştir… Kimliksizlik, kibirlilik ateşin uzantısıdır. Bu yüzden Yol Kapısı’nın simgesi ateştir.

Bir talip kötülüklere, çirkinliklere bulaşmayarak, onlardan arı – duru, saf kalmaya çalışır. Dünya nimetlerinden nefsini arındırarak, İnsani kamilliğe yönelir, görgü ve eğitimini sürdürür.

Ne varsa yaşamda, insandadır. İnsan yaşamda kavrayarak, öğrenerek başarı elde eder. Çiçekle meyve aynı dalda, aynı darda, aynı zorda yetişir, bunun ayrımında olur.

Alevilikte bir can, bir talip böylece olgun insan, olmaya ulaşır, ateşten sınanır, Mürşidi Kamil hırkasını giyer. Hırka, burada artık sembol olarak bir can için hayatta aldığı bilgilerin bütünüdür. Hırka Alevi İnsani Kamilinin bilgisi, görgüsüdür.


SALTIK; Turabi: Alevilikte Ocaklar Gerçeği 4 Kapı 40 Makam Öğretisi, Babek/Sancı Yayınları Kolektifi. Ekim 2019 İstanbul.