Hayvanlarımız Dersim’de nasıl besleniyor? Neler yiyor? Yediği besinler ne gibi sorunlara yol açıyor? Bu soruların her birinin fazlaca cevabı var. Bu yazımda sizinle paylaşmak istediğim konu: Timpani. Yani geviş getiren hayvanlarımızdaki (inek, sığır, koyun vs.) gaz birikimi sorunudur ve ne yazık ki çok sık rastlanan bir durumdur. Can ve ekonomik kayıp sebebidir.
Normal koşullarda hayvanın vücudunda bulunan gaz doğal yollarla atılmaktadır. Bazı sebeplerden dolayı gaz birikir ve vücuttan atılamaz. Meraya çıkardığımız hayvanlarımız çoğu zaman kendilerine zararlı gelen bitkileri ayırt edemeden fazla miktarda yiyebiliyorlar. Yonca, üçgül, fiğ gibi bitkiler ve henüz çiçeklenmemiş otları fazla miktarlarda tüketebiliyorlar. Bazen tane yemlerin fazlaca yedirilip (veya hayvanın kendisinin bulup yemesi) üzerine su içebiliyorlar. İşte bu sebepler gaz birikimine ve hayvanın gazının atamamasına yani Timpani’ye sebep oluyor. Bunlar genellikle en çok karşımıza çıkan sebeplerdir. Ama sadece bunlara bağlı değildir. Kaba yemlerin yetersiz alımı, rasyondaki konsantre yem oranının fazla olması ve yemlerin ani değişimi de Timpani’nin sebepleridir.
Timpani’ye bağlı olarak hayvanda istenmeyen durumlar gelişir. Öncelikle gaz oluşması nedeniyle diyaframda ve akciğerde basınç meydana gelir ve solunum zorlaşır. Solunumu kolaylaştırabilmek için hayvan kafasını uzatır. Karın bölgesi şişer. Hayvan yem yemez ve huzursuzlanır. Ağrılı bir durumdur, inleme sesleri duyulur. Şiddetli durumlarda hayvan ölebilir.
Nasıl tedavi edilir? Hayvanlarımızı nasıl koruruz?
Kesinlikle veteriner hekim kontrolünde gaz boşaltımı sağlanmalıdır. Kendi imkanlarımızla hayvanın gazını bıçak gibi aletlerle boşaltmaya çalışmak hayvana zarar verebilir. Uygun görülen Antibiyotikler kullanılır. Bunun dışında hayvanları yürütmek faydalıdır.
Korumaya yönelik programda hayvana yüksek oranda konsantre yem verilmemelidir. hayvanın rasyonu kaba yemlerle dengelenmelidir. Taze ve çiçeklenmemiş yeşil otlardan uzak tutulmalıdır. Ani yem değişikliği yapılmamalı hayvanlar alıştırılmalıdır. Tane yem miktarına dikkat edilmelidir. Meradaki yemler araştırılmalıdır.
