Alevi likte Çerağ ya da Delil Uyandırmak

Alevilikte çerağ ya da delil nedir, neleri sembolize eder? Çerağ ve delil Alevi inancında birlikte kullanılan bir kavramdır. Çerağ ve delil kelimesi Farsça kökenli bir kelimedir ama kandil, güneş, mum, çıra anlamına da gelmektedir. Çerağ ya da delil, Alevilikte; evrende var olan ışıktır, aydınlıktır. O rehberdir, yol göstericidir, kılavuzdur.

Cemlerde on iki hizmetlerden biride çerağ yakma, delili uyandırma görevidir. Bu hizmete hem çerağcı hem de delilci denilir. Çerağ ve delil Alevi inancında iç içe geçmiştir. Bu iç içe geçmek öylesine oluşmuş bir birlik değildir. Bunun zahiri anlamları vardır. Bir yandan ışık, nur, aydınlık olana ulaşmak, diğer yandan da yol göstermektir.

Cemlerde çerağ yakılınca, delil uyandırılınca gün yüzüne çıkan güzellikler, aydınlanan mekan yeri, Cem evi olmakla beraber, aynı zamanda insanın içinin, kalbinin aydınlanması, pak olması, varsa içindeki kibir ve benliğin, kötülüğün, kem nefsin yanması yok olmasıdır… Çerağla, delille, ışık, nurla esasen aydınlanan insanın aklı, bilgisi, nefsi, yüreğidir.

Çerağ, Hakk’ın nurudur. Daha yer gök hiç bir şey yokken ışık vardı, nur vardı. Her şey ışıktan, hava, ateş, su, ve topraktan meydana geldi. Cemlerde çerağ uyandırılması, aydınlığın, bilincin, insanın arı-duru olması anlamındadır.

Alevilikte çerağın, delilin uyandırılması Alevi yolunda, insanın irfanla, hakikat yoluyla buluşma sevgisidir. Çerağ ve delil uyandırmak, insanda; yüreklerin, beyinlerin aydınlanması manasındadır. Aslında çerağla aydınlanan dünya ve insanın çevresi, bilinci, kalbidir.

Çerağ ve delil Alevilikte sadece cemlerde sınırlı değildir. Her zaman insanın aydınlık yüzü her ortamda var olmalı sürdürülmelidir. Aleviler bundan dolayı her Perşembeyi Cumaya bağlayan gece, çıra yakar itikat inançlarıyla dua ederler.

Cemlerde delil söndürme yoktur, sırlandırma vardır. Mesela delil olarak bir mum yakılmışsa, o üfleyerek söndürülmez. Gulbenk okunarak, işaret ve başparmak biraz ıslatılarak sır edilir.

Delil uyandırılırken:

Bismişah Allah Allah!

Hakk’tan bize ulaşan bu çerağımız sonsuza dek yolumuzun ve yaşantımızın ışığı, aydınlığı ola!

Çerağımız yansın yakılsın, Hakk’ın nuru aşkına!

Çerağımız yansın yakılsın, insanlığın nuru aşkına!

Çerağımız yansın yakılsın, yolumuzun, birliği aşkına!