Derleyen: Derya Dönmez
Bu listede Dersim hakkında belgesel ve sinema filmi çalışmaları yer almaktadır. Sıralamanın filmlerin niteliği ile ilgisi yoktur.
1- Dersim 38
Çayan Demirel’in 2006 yılında çektiği 68 dakikalık belgesel.
1938 katliamının tanıklarına yer verilen belgeselde ayrıca akademisyen ve tarihçilerin de görüşlerini dinliyoruz. Belgeselin müziklerini Metin Kemal Kahraman, danışmanlığını Ali Naki Gündoğdu, kurgusunu Ali Haydar Güler yaptı.
2- Domanê 38
Gazeteci ve Rûdaw muhabiri Ali Haydar Gözlü tarafından çekilen ve Dersim 37-38 katliamı tanıklarının yaşadıklarını konu alıyor.
Belgeselin orijinal dili Kırmançki’dir. Kurmanci, Sorani lehçeleri ve Arapça altyazı ile belgeselde 15 tanık, yaşadıklarını anlatıyor.
Belgeselin çekimleri yaklaşık 6 ay sürmüş. En küçüğü 6 yaşında en büyüğü 13 yaşında olan belgesel tanıkları, 37-38 sürecinde yaşananları tanıklıklarından hareketle anlatıyor. 37-38 olaylarına tanıklık eden son jenerasyonun kayıt altına alınması nedeniyle söz konusu çalışma önemli bir belge niteliği taşıyor.
3- İki Tutam Saç : Dersim’in Kayıp Kızları
Yönetmenliğini Nezahat Gündoğan’ın yaptığı 2010 yılında çekilen 57 dakikalık belgesel. Müziklerini Mikal Aslan’ın ve Şevval Sam’ın yaptığı belgesel; adını, bir annenin kayıp olan iki kızını kâhküllerinden kestiği iki tutam saçı saklanmasından alır.
Bu belgeselde Dersim 38 Katliamı sonrasında askerlere evlatlık verilen kayıp kızların öyküsüne ve asimilasyon politikalarının somut örneklerine şahit oluyoruz
4- Hay Way Zaman – Dersim’in Kayıp Kızları
Nezahat Gündoğan’ın yönettiği, yapımcılığını Kazım Gündoğan’ın yaptığı Dersim’in Kayıp Kızları belgeselinin devam niteliğindeki belgesel. 2014 yılında vizyona giren belgesel, 1938 Dersim Katliamında ailesi katledilen kız çocuklarından yalnızca biri olan Emoş Gülver’in öyküsünü yer veriyor.
Belgesel 50. Altın Portakal Film Festivali’nde Ulusal Belegsel Film dalında Jüri Özel Ödülü aldı.
5- Bin Dokuz Yüz Doksan Dört – Bir Yerinden Edilme Belgeseli
Yönetmenliğini Devrim Tekinoğlu’nun yaptığı belgesel. Belgesel, 1994 yılında Dersim’de köyleri yakılmış, yerlerinden edilmiş köylülerin yaşadıklarını anlatmasıyla, o günlere ışık tutuyor.
6- Kara Vagon
Özgür Fındık’ın yönettiği, 2011 yılında çekilen belgesel film. Belgeselde 1938 Dersim Katliamı’ın şahitlerine ve katliama katılan iki askere yer veriliyor. Müziklerini Cemil Qocgiri ve Ferhat Tunç’un yaptığı belgesel bir saat 5 dakika sürüyor.
7- Dersim 38
Yapımını Erdal Er’in yaptığı belgesel. Belgeselin önemli bir özelliği, 1938’de Dersim’de yaşanan katliamı Seyid Rıza’nın kızı Leyla’dan dinliyoruz.
8- Zer
Yönetmenliğini ve senaristliğini Kazım Öz’ün yaptığı 2017 yılında vizyona giren sinema filmi. Dersim 38 Katlima’nı konu alan ilk kurmaca film olan Zer, New York’ta yaşayan Jan’ın bir şarkıyı arama hikâyesini ve özüne dönüş yolculuğunu anlatır. Film ilk gösteriminde Kültür Bakanlığı tarafından sansüre uğradı. Filmin müziklerini ise Mustafa Biber yaptı.
9- Demsala Dawî: Şewaxan/Son Mevsim Şavaklar
Kazım Öz’ün yönettiği belgesel film. 19 ay süren belgesel, dört mevsim göçebe yaşayan, hayvancılıkla ilgilenen Şavak topluluğunun yaşamlarını ve doğayla olan bağlarını konu alıyor. Belgesel vizyona girdikten 9 sene sonra Fransa’da, Jüri Özel Mansiyon Ödülünü aldı.
10- Dûr – Uzak
Yönetmenliğini Kazım Öz’ün yaptığı 2005 yılında vizyona giren belgesel. Belgesel, Dersim-Pertek’ten, Avrupa’ya göç eden gençlerin ve Dersim’de kalan yaşlı nüfusun yaşadıklarını konu alıyor. Belgesel Nürnberg Türkiye – Almanya Film Festivali’nde, En İyi Belgesel ödülünü kazandı.
11- Oğul
Yönetmenliğini ve senaryosunu Atilla Cengiz’in üstlendiği film 2011 yılında vizyona girdi. Film, Karadenizli bir gencin, sevgilisinin peşinden Dersim’e gitmesiyle başlar. Baba-oğul ilişkinini ve ötekileştirilmeyi de konu alan filmin müziklerini ise Metin Kemal Kahraman yaptı.
12- Zımıstan Vejiyo/Kış Geçsin
Gökhan Tunç’un çektiği 20 dakika süren kısa film. Oğlunun evinde kalan yaşlı bir kadın, köyüne dönmek için kışın geçmesini bekler.
