Alevilikte, cemler ve semahlar, Alevi /Kızılbaş felsefesinin, ibadet ve inanç boyutudur. Toplulukla ibadete cem denir. Cem evinde bir araya gelen kadınlı, erkekli topluluğa Dedeler, Pirler önderlik ederler. Bağlama eşliğinde zakir adı verilen ozanlar tarafından değişler, mersiyeler, dualar, gulbengler okunur. Pir, önce kendi özünü dara ceker. Cem de halkın sorunlarını dinler. Varsa küskünleri, dargınları barıştırır.
Cemleri, semahları kendisine Alevi kurumuyum diyenler, kafalarına, görüşlerine göre düzenleyemezler. Ritmini, beden dilini, durşunu, kimse değiştiremez. Cemler, semahlar Alevilerin ibadet biçimidir. Kaynağının, kökeninin tarihin en uzak döneminde, 40’lar ceminden geldiğine inanılır.
Cemler, semahlar yörelere göre farklılıklar gösterse de özünde aynıdır. Örneğin; Ladik semahı, Edirne semahı, Dersim semahı, Erzincan semahı, Sivas semahı, Kırklareli semahı, Köyceğiz semahı gibi isimler alsa da aslında semahlar beş türdür.
Bunlar:
1-Görgü semahı,
2-Birlik semahı,
3-İkrar semahı,
4-Bengi semahı,
5-Kırklar semahıdır.
Her semahın ritmi, koreografisi, beden dili, duruşu farklıdır.
Görgü, göstermekten gelir. Alevi erkânına girenlere öğretmek, göstermek içindir. Ve her canın yılda bir dafa görgüsü görülür, onun toplumsal erkan içindeki durumu bu cemde ele alınır. Darı didarı, Alevi toplumsal kurallarıyla uyumu ele alınır.
Birlik semahı, Alevi erkânında birlikte olmak, paylaşmak, lokma ve niyazın eşitliği, insanlığın kardeşliği ve bir olması bir araya gelmesini ifade eder.
İkrar semahı, Alevilerin, Alevi görgüsü, inançları ve erkânı içerisindeki toplumsal olanın ulaşmanın, yola girmenin, musahip olmanın temelidir.
Bengi semahı ise, evrenin, gezegenlerin kendi ekseninde dönüşünü ifade etmektedir. Semazenlerin döngüsü, el hareketleri, güneşe, aydınlığa, nura, ışığa uzanması, yüreğe getirilmesi, toprağa ve yeniden bedene dönüşüdür.
Kırklar semahı ise insani kâmillerin ilahi güce erişmesi, pişmesi, olgunlaşmasıyla mürşidi kâmillerin topluluğunu ifade eder.
